Wat is het verschil tussen pensioensparen en pensioenbeleggen?

Als je aan de slag wil met (extra) pensioen opbouwen voor later heb je twee keuzes: of je kiest voor pensioensparen of je kiest voor pensioenbeleggen. Bij beiden opties kun je gebruik maken van je jaarruimte en de daarbij horende fiscale voordelen. Wat jaarruimte is en hoe jaarruimte werkt, legen we uit in de blog: wat is jaarruimte. Ook kun je ervoor kiezen om een pensioenpotje voor later op te bouwen in de vorm van vermogen (4^e pijler). Hierbij kun je denken aan het extra aflossen van je hypotheek en/of investeren in vastgoed of het opbouwen van een beleggingsportfolio.

Het pensioen dat je opbouwt doormiddel van pensioensparen of pensioenbeleggen (3^e pijler) komt op een speciale pensioenrekening terecht wat betekent dat het geld pas vrijkomt op het moment dat jij de pensioengerechtigde leeftijd bereikt hebt. Als tegenpresentatie ontvang je een aantal financiële voordelen als je via deze weg (extra) pensioen opbouwt.

Het Nederlands pensioenstelsel bestaat uit 5 pijlers. Binnen die pijlers kun je pensioen opbouwen met en zonder belastingvoordeel. 

Met fiscaal voordeel (extra) pensioen opbouwen

Pensioen opbouwen binnen de 3^e pijler via een speciaal pensioenproduct (pensioensparen of pensioenbeleggen) brengt – zoals hierboven al beschreven staat – een aantal voordelen met zich mee:

• Zo betaal je nu geen belasting over het geld dat je in je pensioen stopt. Je betaalt pas belasting als je met pensioen bent en dan is de kans groot dat je in een lagere belastingschijf zit.
• Het geld voor je pensioen telt niet mee voor de vermogensrendementheffing.
• Je kunt het geld dat je (extra) in je pensioen stopt aftrekken van je bruto-salaris of winst als ondernemer.

Door deze fiscale voordelen kan het zo zijn dat – mits je jaarruimte hebt – het financieel best wel wat geld kan schelen. Jaarruimte kun je enkel benutten als je pensioen gaat opbouwen door pensioensparen en/of pensioenbeleggen. Maar wat is het verschil tussen pensioensparen en pensioenbeleggen? We lichten eerst toe wat pensioensparen en pensioenbeleggen is en vervolgens vertellen we wat de grootste verschillen zijn.

Wat is pensioensparen?

Pensioensparen, ook wel banksparen genoemd, is een manier om (extra) pensioen op te bouwen. Dat kan bij vrijwel alle grote banken: Rabobank, Brand New Day, ABN AMRO, Knab, maar bijvoorbeeld ook bij Nationale Nederlanden. Omdat je hier een speciale pensioenspaarrekening opent, is je inleg fiscaal aftrekbaar (als je nog jaarruimte hebt). Over het geld dat je inlegt op je pensioenspaarrekening ontvang je rente. Je kan vaak kiezen voor een vaste rente (die staat vast voor de gehele looptijd) of een variabele rente (die kan dus wijzigen gedurende de looptijd). 

De rentes zijn op dit moment (december 2024) aan het dalen. Waar ze in 2023 nog stegen vanwege de hoge inflatie, lijkt dit nu te stabiliseren. De rente van de ECB (Euopese Centrale Bank) ligt nu op 3,25%. Op het hoogtepunt was de rente 4%. 

Wat is pensioenbeleggen?

Als je belegt voor je pensioen, dan investeer je eigenlijk altijd periodiek (elke maand of een paar keer per jaar) een bedrag met als doel dat je geld meer waard wordt. Je investeert je geld bijvoorbeeld in beleggingsproducten zoals:

• Aandelen: als je een aandeel koopt van een bedrijf, koop je je als het ware in bij het bedrijf. Je bent dan mede-eigenaar en deelt dus mee in de winst. Soms ontvang je dan ook dividend (een deel van de winst van het bedrijf). Je hoopt natuurlijk dat je aandelen uiteindelijk meer waard worden, zodat je ze met winst kan verkopen. Aandelen worden gezien als hoge risicoproducten. Ze kunnen in korte tijd flink stijgen of flink dalen in waardes.
• Obligaties: deze worden meestal uitgegeven door bedrijven, banken of overheden. Je leent als het ware geld uit aan zo’n instantie en zij geven jou een bewijs (die obligatie) dat zij geld hebben geleend bij jou. Van tevoren hoor je wanneer je het geld weer terugkrijgt en hoeveel rente je ontvangt. Obligaties zijn beleggingsproducten die wat minder risicovol zijn omdat ze minder koersgevoelig zijn dan aandelen. De waarde van obligaties gaat in korte tijd vaak niet extreem omhoog of omlaag. De rente op obligaties is vaak ook lager dan het rendement dat je uiteindelijk kan behalen met aandelen. 
• ETF’s: is een mandje aandelen. In plaats van te investeren in een specifiek bedrijf, investeer je een mandje aandelen. Er bestaan allerlei soorten mandjes aandelen waarin je kunt investeren. Een aantal voorbeelden zijn: investeren in een bepaalde beurs (bijvoorbeeld AEX), een bepaald land (500 grootste bedrijven in Amerika) of een bepaalde niche (500 grootste techbedrijven in Amerika en Europa). Het voordeel van zo’n mandje? Risicospreiding. Als een bedrijf failliet gaat of slechte cijfers heeft, merk je daar niet zoveel van. De andere bedrijven vangen de klap op, waardoor de koers niet opeens hard onderuit gaat.
• Beleggingsfondsen: lijken heel veel op ETF’s. Toch zijn ze niet helemaal hetzelfde. Een beleggingsfonds wordt beheerd door een aantal experts met een bepaald doel. Zo kan een beleggingsfonds zich richten op een bepaalde regio (opkomende markten in Azië) of een speciaal thema (bijvoorbeeld duurzaamheid). Beleggingsfondsen worden over het algemeen actief beheerd door een fondsbeheerder, maar kunnen niet real-time verkocht worden zoals dat bij ETF’s wel het geval is. Ook hier beleg je in een mandje aandelen, waardoor je risico verspreid is.

Je kunt bij allerlei partijen pensioenbeleggen. Denk daarbij aan BrightPensioen, Brand New Day en Nationale Nederlanden. Deze partijen maken vaak een mix van verschillende beleggingsproducten waar je in kan beleggen voor je pensioen. Je hoeft dus niet zelf te bepalen in welke aandelen, obligaties, ETF’s of beleggingsfondsen je precies gaat beleggen, maar kiest één van de portefeuilles die door hen zijn samengesteld.

Voor ieder wat wils, want je kunt vaak kiezen uit verschillende opties. De keuze bij de ene pensioenaanbieder is iets uitgebreider dan bij de andere, maar over het algemeen heb je vaak minimaal 3 opties:

• Defensief pensioenbeleggen: je belegt dan redelijk risico-arm. Je belegt voornamelijk in obligaties (lage risicoproducten), een deel in ETF’s of beleggingsfondsen en weinig in aandelen (hoge risicoproducten)
• Neutraal pensioenbeleggen: je belegt met een neutraal risico. Grofweg 25% van je geld beleg je in obligaties, 25% beleg je in ETF’s of beleggingsfondsen en 50% in losse aandelen.
• Offensief pensioenbeleggen: je belegt met een redelijk hoog risico. Je belegt voornamelijk in aandelen (hoge risicoproducten), een klein deel in ETF’s of beleggingsfondsen en vrijwel niet in obligaties (lage risicoproducten).